Çocuğunuza tuvalet alışkanlığı kazandırmaya ne zaman başlamalısınız

Çocuğunuza tuvalet alışkanlığı kazandırmaya ne zaman başlamalısınız?

Öncelikle anne baba olarak siz ve çocuğunuz hazır olduğunuzda, tuvalet eğitimine başlamalısınız. Ebeveyn olarak, bu dönemde uyguladığımız yanlış davranış ya da sözler, katı tutumlar, cezalar, ısrarcılık, engellemeler, çocuğun kişilik gelişimini olumsuz etkileyebilmektedir.

Tuvalet eğitimine başlarken, çocuğunuzun fizyolojik – nörolojik mesane kas kontrol gelişimi, ruhsal, bilişsel ve sosyal - duygusal gelişim süreçlerinin de hazır olması gereklidir. Bu süreç 18 aydan başlayarak 4 yaşına kadar devem eden gelişim sürecidir.

Tuvalet eğitimi için; çocuğun hazır bulunması önemlidir. Bu anlamak için aşağıdaki mini testi uygulayabilirsiniz.

Sabahları bezi kuru kalkıyorsa,
Gün içinde 2 saatten fazla bez kuru kalıyorsa, ıslak bez sayısı gün gittikçe azalıyorsa,
Düzenli bağırsak hareketleri ve boşaltım varsa,
Bağımsız yürüme, oturma hareketlerini rahatça yapabiliyorsa,
Giymesi ve çıkarması basit kıyafetlerini yardımsız çıkarabiliyorsa,
Islak ve kuru arasındaki farkı anlayabiliyorsa,
Söylenenleri algılayabiliyorsa,
Kendini ifade edebilmesi, basit birkaç kelime ile anlatabilmesi,
Tuvalete gitme saatleri belli bir düzen almaya başlamışsa,
Yetişkin davranışlarını taklit yoluyla canlandırma / oyunla ifade edebiliyorsa,
Altı ıslandığında rahatsız oluyorsa / ve rahatsızlığını ifade edebiliyorsa tuvalet alışkanlığı kazanma zamanı gelmiş demektir.

Bazı özel durumlarda, çocuğun yaşı gelmiş olsa bile tuvalet alışkanlığı kazanmasına yönelik zorlama kesinlikle yapılmamalıdır. Peki, hangi özel durumlar;

Yukarıda belirttiğimiz durumları karşılamıyorsa,
Kabızlık problemi yaşıyorsa, önce bu durum üzerinde durulmalıdır,
Bakım sağlayan kişi ya da kurum değişikliği yaşanıyorsa / kreş değişikliği ya da bakıcının değişmesi gibi,
Aile içi boşanma / ayrılık / ölüm gibi problemler yaşanıyorsa,
Çocuğunun düzenine ilişkin taşınma / kardeş / ebeveyn evliliği gibi yeni ya da ani bir değişim varsa,
Tuvalet alışkanlığını kazandıracak kişinin hazır olmaması, tedirgin, aşırı titiz, gergin, tutarsız olması,
Hastalık ve ya hastane süreci yaşanıyorsa,
Tuvalet alışkanlığını kazandıracak anneanne- bakıcı –babaanne- hala teyze gibi kişilerin sürekli değişmesi ve tutarsız davranışlarda bulunulması gibi durumlar tuvalet alışkanlığı kazanımı zorlaştırıcı durumlardır. Böyle durumlarda uzman bir pedagoga danışabilirsiniz.

Anne -Babalara Öneriler
Çocuğunuzun düzenli pedagojik gelişim takibini yaptırın, olası bir gecikme durumunda erken müdahale önemlidir.
Çocuğunuza tuvalet alışkanlığı kazandırırken sabırlı olun. Unutmayın tuvalet alışkanlığı kazanımı çocuğun gelişim süreci, hazır bulunuş düzeyine bağlıdır ve çocuktan çocuğa değişen bir süreçtir.
Çocuğunuzu kıyaslamayın ve aşağılamayın. Unutmayın tuvalet alışkanlığı kazanımı döneminde yapmış olduğunuz aşağılama, sert eleştiri ve cezalar çocuğunuzun kişilik gelişimini olumsuz etkilemektedir.
Çocuğunuzun başarılarını övün. Süreç içinde altına kaçırmalarını doğal karşılayın ve aşırı tepki vermeyin.
Sürekli aile içinde konunuz tuvalet olmamalıdır.
Fiziksel ruhsal cezalardan kaçının. Unutmayın Uzun süre ıslak kıyafette bekletmek çocuğun farkındalığını ve davranış değişikliği geliştirmez. Suçluluk duygusunu geliştirir ve bu durum çocuğa yönelik ihmaldir.
Basit kıyafetler tercih edin ve çocuğun bağımsızlık girişimlerini destekleyin.
Gece bez bağlamayı kesinlikle yapmayın.
Aile içi etkinlilere özellikle çocuğunuzun keyif aldığı etkinliklere vakit ayırmalısınız.
Sürekli çocuğunuza tuvaletini hatırlatmayın. Çocuğunuzu çok iyi gözlemleyin.
Tuvaletini yaparken beden hareketlerini, duruşunu, pozisyonunu, yüz mimiklerini gözlemleyerek çocuğunuzun ne zaman tuvaleti geldiğini fark edebilirsiniz, o zaman hatırlatmanızda fayda vardır.
Çocuğunuz tuvaletini söylediğinde ya da siz fark ettiğinizde tuvalete götürmelisiniz ve uzun süre tuvalette bekletmemelisiniz.
Çocuğunuzun tuvaletle ilgili sorduğu soruları sabırla açık ve net yaş dönemi özelliğine uygun cevaplar veriniz.
El yıkama, tuvalet temizliği gibi özbakım konusunda aşırı titiz davranışlarda bulunmaktan kaçının.
Tuvalet alışkanlığı kazanımının belli bir süresi yoktur. Zaman çocuktan çocuğa değişim gösterir. Zaman konusunda strese girmeyin. Tuvalet alışkanlığı kazanımı sizin sorumluluğunuzda olan bir durum değil, çocuğunuzun kontrolündedir. Ebeveyn olarak sizler çocuğu cesaretlendirerek destek olmalısınız.
Çocuğun yapmış olduğu küçük ama doğru davranışları överek pekiştirmelisiniz. Tuvalete gitmiş ancak yetişememiş olabilir. Doğru olan davranışı, pantolonunu iç çamaşırını indirdi, tuvalete gitti. Bu davranışlarını överek teşvik etmelisiniz.
Unutmayın çocuğunun herhangi bir fizyolojik ya da nörolojik rahatsızlığı olmadığı sürece, çocuğunuz tuvalet alışkanlığını zamanla kazanacaktır.