Çocuk Gelişimi Değerlendirme ve Takibi

Gelişim; doğum öncesi dönemden başlayarak kişinin yaşamının sonuna kadar bedensel, zihinsel, dil, duygusal ve sosyal yönden sürekli ilerleme kaydeden değişimidir. Gelişim, kişiye özgü büyüme, olgunlaşma ve öğrenmenin sonucu yeni bir becerilerinin kazanılması, gelişimi anlatır. Kazanılmış her beceri dış çevreden gelen farklı uyaranlara, cevap vererek şekillenir.

Büyüme, insanın zaman içinde geçirdiği beyinsel ve vücutsal değişimdir. Biyolojik değişim aynı zamanda anatomik değişimi de ifade eder. Olgunlaşma, bireyin doğuştan getirdiği kabiliyetler, yani genetik yeteneklerinin aktarıldığı bilgiler çerçevesinde, kendisinden beklenen davranışları yapabilecek düzeye gelmesidir.

Öğrenme, bireyin yaşantılar sonucu davranışlarda meydana gelen oldukça uzun süreli değişmelerdir. Hazır Bulunuşluk, olgunlaşmayı da içine alan daha geniş kapsamlı bir kavramdır. Herhangi bir davranışın öğrenilmesinde yeterli olgunluk düzeyine ulaşmanın yanında, bazı ön yaşantıların da kazanılmış olması gerekmektedir.

Eğitim, bireyin davranışlarında kendi yaşantısı yoluyla kasıtlı olarak istendik değişme meydana getirme sürecidir.

Çocuk gelişimi değerlendirmede beş gelişim alanı takibi yapılmaktadır.
Bunlar; özbakım, dil gelişimi, bilişsel gelişim, sosyal ve duygusal gelişim, motor gelişim alanlarıdır. Çocuk gelişimi alanları, birbirleriyle doğrudan ilişkilidir. Mesela, dil gelişiminde yaşanan bir sorun doğrudan bilişsel gelişimi etkileyebilir. Bu nedenle çocuk gelişimi değerlendirme ve takibi bütüncül olarak tüm gelişim alanlarında gelişmeyi hedeflemektedir.

Özbakım
Çocuğun günlük yaşamını bağımsız bir şekilde sürdürmesini sağlayan, fiziksel ihtiyaçlara yönelik becerilerdir. Bağımsız olarak tuvalet ihtiyacını giderebilme, giyinme, yemek yeme gibi beceriler özbakım başlığı altında değerlendirilebilir.

Dil Gelişimi
Erken çocuklukta dil gelişiminin sağlanması, çocuğun daha zengin bir dil becerisine sahip olması açısından oldukça önemlidir. Bu nedenle erken çocuklukta alıcı dil gelişimi ve ifade edici dil gelişiminin desteklenmesi gerekmektedir. Çocuğun dil gelişimi aynı zamanda onun bilişsel gelişimi ile doğrudan etkili olduğu için etkili dil gelişimi ortamları oluşturulmalıdır.

Bilişsel Gelişim
Çocuklar genel olarak meraklı, öğrenmeye karşı istekli ve olaylar arasındaki neden-sonuç ilişkilerini kavramaya eğilimlidir. Bilişsel gelişim, zekayla ilgili olan, çocuğun çevresini anlamlandırmasını sağlayan, bireyin öğrenmesini ve kavramları anlamasını sağlayan gelişim alanıdır. Çocuğun bilişsel potansiyelini geliştirerek olayları analiz edebilmesi, olaylar arasında bağlantılar kurabilmesi, problemleri çözebilmesi hedeflenmelidir.

Sosyal ve Duygusal Gelişim
Erken çocukluk, sosyal etkileşimlerin ve paylaşımların yoğun olduğu dönem olması gerekmektedir. Çocuğun kendi duygularını keşfetmesi, başkalarının duygularını anlayabilmesi, akranları ve diğer insanlarla sağlıklı iletişim başlatması ve çeşitli ifade yollarıyla bunu sürdürmesi önemlidir.

Motor Gelişim
Erken çocukluk döneminde, çocuğun kas gelişimini sağlayabilecek aktiviteler oluşturulmalıdır. Çocuğun özellikle küçük kas gelişimini sağlayabilecek etkinlikler ileri akademik yaşamını etkileyebilecek niteliktedir. Parmak-küçük kas gelişimlerinin sağlanmış olması çocuğun akademik yaşamda kalem kullanma becerisini etkileyecektir, ya da fermuar açma kapama, düğme ilikleme gibi özbakım becerilerine yönelik hareketleri etkileyecektir.